کارشناس رسمی دادگستری راه و ساختمان و موضوع حق مالکانه در نقل و انتقال سرقفلی‌ها

حق مالکانه وجهی است که که مالک در انتقال سرقفلی به شخص ثالث دریافت می‌کند. این وجه در جهت گرفتن رضایت انتقال از مالک توسط صاحب سرقفلی پرداخت می‌شود. در صورتی که افراد با قوانین و روند های این انتقال آشنا باشند، دردسر ها و مشکلات حقوقی فرآیند معامله به صفر می‌رسد به همین دلیل نظر کارشناس رسمی دادگستری راه و ساختمان را در این خصوص بررسی می‌کنیم.
البته ذکر این نکته خالی از فایده نیست که بگوییم حق مالکانه در موراد دیگری نیز به مالک تعلق می‌گیرد مثل تغییر شغل مستاجر و تعمیرات که این مسئله را به دلایلی در مقاله مصادیق تعدی و تفریط بررسی کرده ایم.
حق مالکانه به دلیل متغیر بودن آن بر طبق قانون مشخص تعیین نمی‌شود و معمولا عرف تعیین کننده آن است. در عرف معمولا بین شش تا بیست درصد را به عنوان حق مالکانه در نظر می‌گیرند اما میانگین آن معمولا ده درصد است.
حق مالکانه بسته به زمان، مکان و شهر ها متغیر هستند و تعیین دقیق آن تابعی از توافق و رضایت مالک و مستاجر است. مثلا در صورتی که مستاجر بتواند با مالک توافق کند و مزایای انتقال را برای او شرح دهد، می‌تواند درصد پایینی حق مالکانه به وی بپردازد. در غیر این صورت باید حداکثر عرف را برای راضی کردن مالک به او بدهد.
کارشناس رسمی ساختمان معتقد است از آنجا که ملکیت به خودی خود برای مالک سودی ندارد معمولا مالکان حاضرند با درصد های معقول هم رضایت انتقال را صادر کنند. برای مثال فرض کنید قیمت سرقفلی یک مغازه ده میلیارد تومان است، مالک می تواند با دریافت حداقل عرف که همان شش درصد باشد ششصد میلیون بابت انتقال دریافت کند. بنابراین عاقلانه است که او شرایط انتقال را فراهم کند.
دعاوی که کارشناس دادگستری ساختمان با آن رو به رو است مربوط به عدم توافق مستاجر و مالک هستند که دادگاه هم معمولا عرف مذکور را برای حل دعاوی در نظر می‌گیرد. بنابراین مسئله نقل و انتقال و حق مالکانه مربوط به آن، نسبت به سایر مسائل این حوزه چندان اختلاف برانگیز نیست.
یک مسئله دیگر نیز در این موضوعات ممکن است اختلاف برانگیز باشد و آن نقل و انتقال بدون کسب اجازه از مالک و یا جعل رضایت مالک است. بزرگ ترین مشکلی که برای صاحب سرقفلی ممکن است به وجود بیاید همین مسئله است که در صورت اتفاق افتادن جرایم متعددی رخ داده است و عواقب مالی و معنوی سنگینی برای مستاجر به همراه خواهد داشت. بنابراین توصیه می‌کنیم به هیچ وجه بدون اطلاع از قوانین و یا به صورت عمد این مسئله اتفاق نیافتد.
در صورت بروز مشکل و یا سوالاتی که در این زمینه ممکن است ایجاد شود می توانید با کارشناس ساختمان که متخصص این حوزه است مشورت کنید. اما همانطور که گفتیم در صورت تعامل با مالک و رعایت قوانین نقل و انتقال مشکل چندانی برای اخذ رضایت ایشان نخواهید داشت.